วันเสาร์ที่ 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2560

522.เจตสิก…เจ้า..คืออะไร?

ในภาพอาจจะมี 1 คน

522.เจตสิก…เจ้า..คืออะไร?..
  • เจตสิก คือ ธรรมที่ประกอบกับจิต อยู่ร่วมกันเฉยๆ เท่านั้น โดยจิตจะมีลักษณะหนึ่งเดียว คือ "จิตประภัสสร" ใสซื่อบริสุทธิ์ เหมือนเพื่อนที่ใสซื่อ ส่วนเจตสิกจะเหมือนเพื่อนที่หลายแบบ หลายคน บางทีไปเป็นกลุ่ม
  • เหมือนเหรียญสองด้านหัว-ก้อย (จิต-เจตสิก) หรือ เปรียบ เหมือนน้ำบริสุทธิ์ (จิต) ที่ใส่สีสัน (เจตสิก) เป็นน้ำสีต่างๆ ไม่อาจแยกกัน เจตสิก จึงเกิดพร้อมกับ จิตและดับไปพร้อมกับจิต, มีอารมณ์เดียวกับจิต, อาศัยวัตถุเดียวกับจิต
  • หรือ จะเทียบว่า จิต คือ พระราชามีองค์เดียว ส่วนเจตสิกคือ ขุนนางรอบๆกาย ๕๒ คน( เจตสิก ๕๒)" เวลาประชุมเหล่าขุนนางจะเสนอข้อมูลให้พระราชา แล้วพระราชาก็ทำตามนั้น ถ้ารับข้อมูลดี พระราชาก็ทำดี(กุศล) ถ้ารับข้อมูลไม่ดี พระราชาก็ทำไม่ดี(อกุศล)
  • ส่วนขุนนางทั้ง๕๒ คน ยังมีบทบาทหน้าที่ต่างกันอีก ได้ ๔ กลุ่ม คือ
    • กลุ่มที่หนึ่ง ... เป็นขุนนางหลักขาดไม่ได้เลยมี ๗ คน ได้แก่ (เอกกัคคตา, ชีวิตินทรีย์, มนสิการ, เวทนา, สัญญา, เจตนา, ผัสสะ)
    • กลุ่มที่สอง...เป็นขุนนางซึ่งมีความเป็นกลาง ไม่เอนเอียงไปทางกุศล และ อกุศล มีอยู่ ๖ คน(วิตก, วิจารณ์, อธิโมกข์, ฉันทะ, วิริยะ, ปีติ)
    • กลุ่มที่สาม...เป็นขุนนางฝ่ายจิตใจไม่ดี(อกุศล) มี ๑๔ คน (โลภะ ๓,โทสะ ,๔โมหะ ๔,ติกะ ๓)
    • กลุ่มที่สี่…เป็นขุนนางฝ่ายจิตใจงาม (กุศล) มีอยู่ ๒๕ คน ( สาธารณะ ๑๙,วิรัตติ๓,อัปปมัญญา ๒,ปัญญา ๑)
  • ***ขุนนางเหล่านี้ คือ เจตสิก..คือ จิตสังขาร..ทำหน้าที่ร่วมกับจิต เจตสิกขุนางเหล่านี้ ผลัดกันทำหน้าที่ เดี๋ยวคนนี้เสนอแบบนี้ คนนั้นเสนอแบบนั้น เกิด-ดับๆ..เรียก.”วิถีจิต” โดยมีพระราชาองค์เดียวเหมือนเดิมที่ซื่อ บริสุทธิ์ไม่เปลี่ยน
  • ถ้าพระราชาองค์นั้นไม่ฝึกสติปัญญา(อริยมรรค) ก็จะโดนขุนนาง(เจตสิก) เกลี้ยกล่อมให้ทำตาม ไม่รู้ผิดถูก..รับหมด..
  • เมื่อใดพระราชาได้ฝึกวิชาอริยมรรคมีองค์๘..จิตหรือพระราชาองค์นี้..ที่ปะภัสสรนี้..บริสุทธิ์นี้..จะเป็นจิตที่ นอกจากจะซื่อ บริสุทธิ์แล้ว ยังฉลาดมีปัญญา จนอวิชชาไม่สามารถหลอกได้อีก จึงเรียกนามสมมุติพระราชาองค์ใหม่นี้ว่า ”จิตนิพพาน”

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น